NEA-index 13,7% in 2023

Panteia heeft berekend dat de NEA-index voor het zorg- en taxivervoer in 2023 uitkomt op 13,7%. De twee belangrijkste ontwikkelingen die meewegen zijn de stijging van de cao-lonen met 8% per 1 januari 2023 waardoor de kostenontwikkeling in totaal op 6,8% voor 2023 uitkomt, en de enorme stijging van de brandstofkosten in 2022 waardoor er een correctie van 6,9% wordt doorgevoerd voor het volgende jaar.

De kostenontwikkelingen zijn gebaseerd op vaststaande feiten, zoals de cao Zorgvervoer en Taxi, en prognoses van het Centraal Planbureau. Bij de berekening van de kostenontwikkeling is geen rekening gehouden met kostenstijgingen als gevolg van toename van de congestie. Toekomstige kostenontwikkelingen die nog onzeker zijn, zijn eveneens niet bij de ramingen betrokken.  

De belangrijkste oorzaak van de historisch hoge NEA-index is de stijging van de energieprijzen. Vanzelfsprekend vertaalt zich dit één op één door in de brandstofkosten. Daarnaast zijn nagenoeg alle kostensoorten enorm gestegen, omdat energie een groot onderdeel uitmaakt van de productiekosten. Hierdoor is de inflatie naar ongekende hoogte gestegen, wat tot gevolg heeft gehad dat de lonen substantieel zijn gestegen om de kosten voor het levensonderhoud te kunnen betalen. 

In opdracht van Sociaal Fonds Mobiliteit heeft Panteia een overzicht gemaakt van de laatste gemiddelde kostenontwikkelingen voor het taxivervoer. De kostenontwikkelingen per taxibedrijf kunnen dus anders uitpakken. Het complete rapport kunt u online bekijken.

22-09-2022

Toelichting methodiek van de jaarlijkse kostenontwikkelingen voor het taxivervoer 

Sociaal Fonds Mobiliteit is opdrachtgever voor de NEA-index, de jaarlijkse kostenontwikkelingstool voor het taxivervoer, die door Panteia wordt opgesteld. Eind oktober worden de kostenontwikkelingen in het taxivervoer gepubliceerd en wordt de kostenindex voor het komende jaar bekend. Deze kostenindex bestaat uit een correctie (nacalculatie minus raming) van het huidige jaar en een raming van de te verwachten kostenontwikkelingen in het komende jaar. Voor zowel de nacalculatie van het huidige jaar als de raming van het komende jaar gebruikt Panteia betrouwbare en consistente indicatoren, waaronder de consumentenprijsindex (CPI) van het CBS, ramingen van het Centraal Plan Bureau (CPB) en de cao Zorgvervoer en Taxi. 

In de berekeningen van de kostenontwikkelingen in het taxivervoer wordt elk jaar een nieuwe aanname voor het kostenniveau voor het komende jaar gedaan, waarin de werkelijke kostenstijgingen en -dalingen van het afgelopen jaar zijn meegenomen. De correctie die genoemd wordt, is geen correctie met terugwerkende kracht, maar een correctie die nodig is om weer op het juiste kostenniveau te komen. Samen met de raming voor het komende jaar vormt dit de verwachting voor de hoogte van de kosten voor het komende jaar. Onvoorziene kostenstijgingen en -dalingen in het huidige jaar worden dus enkel als correctie voor het kostenniveau voor het komende jaar opgenomen in de NEA-index, er vindt in de kostenindex geen correctie van de afwijkingen van de geraamde kosten met terugwerkende kracht plaats. Over de afgelopen zes jaar berekend is het verschil tussen de afwijking en de raming nihil.  

Dit laat onverlet dat binnen een jaar er op bepaalde kostenposten zoals brandstof relatief grote afwijkingen kunnen ontstaan die, afhankelijk van de afspraken die zijn gemaakt tussen vervoerder en opdrachtgever, in dat jaar financieel negatief kunnen uitpakken voor vervoerder of opdrachtgever al naar gelang de afwijking. 

Rekenvoorbeeld effect brandstofprijsstijgingen op de kosten van een gemiddeld taxibedrijf

Een gemiddeld taxibedrijf actief in het zorgvervoer heeft ongeveer 30 voertuigen en rijdt gemiddeld 30 duizend kilometer per voertuig. Zo’n bedrijf maakt €1,5 miljoen kosten per jaar. Voor zo’n bedrijf was de verwachting (raming) in de NEA-index dat de brandstofkosten op bijna €132 duizend (+1,1%) zouden uitkomen. Echter door de veel hogere brandstofkosten (+51% t.o.v. 2021) dan verwacht komen de werkelijke brandstofkosten voor 2022 uit op €197 duizend[1]. Dat is een verschil van €65 duizend (oftewel 4,4% van de totale kosten). Als gevolg van deze stijging in de brandstofkosten zal er een correctie van de brandstofprijs voor 2023 worden meegenomen in de NEA-index (die dus logischerwijs 4,4% op de totale kosten bedraagt). Dit is echter een correctie, geen compensatie met terugwerkende kracht. Het taxibedrijf heeft dus eenmalig €65 duizend hogere kosten gehad (die niet zijn vergoed). Als in 2023 verwacht wordt dat de brandstofprijs op dit hoge niveau blijft en in werkelijkheid juist licht daalt (met -2%), dan heeft het taxibedrijf in 2023 eenmalig bijna €4 duizend lagere kosten gehad. Als gevolg van deze daling in de brandstofkosten zal er een correctie van de brandstofprijs voor 2024 worden meegenomen in de NEA-index. Ook dit is een correctie en geen vereffening met terugwerkende kracht.

^[1] _{Bij de aanname dat de huidige brandstofprijs die op 31-8-2022 geldt, voor de rest van het jaar op dat niveau blijft.}

Achtergrond

De kostenontwikkelingen zijn gebaseerd op vaststaande feiten en prognoses van het Centraal Planbureau. Toekomstige kostenontwikkelingen die nog onzeker zijn, zijn niet bij de ramingen betrokken.

De NEA-index wordt steeds vaker in vervoerscontracten opgenomen. Dit schept duidelijkheid voor beide partijen. Voor vervoerders sluit het een niet in te schatten en soms niet te dragen kostenontwikkelingsrisico uit. Voor opdrachtgevers is het voordeel hiervan dat ze van de vervoerders de scherpst mogelijke prijs krijgen aangeboden. In die prijs zit namelijk geen opslag verwerkt voor het kostenontwikkelingsrisico.

Dit onderzoek werd de voorgaande jaren in opdracht van KNV Taxi uitgevoerd. Vanaf 2010 heeft Sociaal Fonds Mobiliteit het opdrachtgeverschap overgenomen.